عاشق سینما عاشق قهرمان است - مجله سرگرمی

البته که در سال های بعد از انقلاب و تا اواسط دهه 70 می شد رگه هایی از قهرمان های باورپذیر پیدا کرد که دارای تمام شاخصه های یک قهرمان باشد اما بعد از آن آنقدر فیلم ها نتوانستند قهرمان جاودانه و باورپذیر خلق نمایند که بسیاری از آنها عطای قهرمان را به لقایش بخشیدند و رفتند طرف فیلم هایی که همه شخصیت هایش خاکستری بودند. مرز بین خیر و شر هم (به معنای کلاسیک آن در قصه) درهم رفت و تمایزش کمتر و کمتر شد تا جایی که قهرمان، گمشده سینمای ما شد. این بار اما همه چیز دست به دست هم داده بود تا در تک تیرانداز یک قهرمان جاودانه شکل بگیرد. شهید زرین- قهرمانی که با یک گرینوف (تفنگ دوربین دار) کار یک لشکر را می کرد.

ارزش نقش این قهرمان را کامبیز دیرباز وقتی فیلمنامه را خواند به واسطه تجربه و هوشش دانست و شک نکرد که این قهرمان همان قهرمان گمشده سینمای ماست و به قول خودش، این نقش را روی هوا زد. به بهانه این قهرمان و فیلم قهرمان محوری که می تواند نقطه عطفی در این گونه فیلم ها باشد گپی زده ایم با کامبیز دیرباز؛ گپی که البته در شرایط بدی شکل گرفت. در نخستین روزهای پس از خداحافظی علی انصاریان. قهرمانی که دوستی دیرینه با دیرباز داشت و رفتنش عجیب او را به هم ریخته بود. با این حال او تا اندازه ای به این نقش و این شهید ادای دین داشت که حاضر شد در بدترین شرایط روحی با ما درباره این نقش به گفت وگو بنشیند.

احتمالا پیش از فیلم تک تیرانداز، یک شناخت نسبی از شهید زرین داشتید اما بعد از قطعیت حضورتان در فیلم و برای تحقیق و پژوهش بیشتر چه کردید؟

اتفاقا تا قبل از این فیلم من خیلی شهید زرین را نمی شناختم و صرفا در حد چند خبر و مطلب در تلویزیون چیزهایی از ایشان دیده بودم. البته می دانستم که داریوش یاری مستندی درباره این شهید ساخته بود اما هنوز پخش نشده بود و آن را ندیده بودم. زمانی که حضورم در این فیلم قطعی شد، اول از همه با پسر شهید زرین آقای دکتر زرین ارتباط برقرار کردم. ایشان هم محبت کرد هرچه اطلاعات درباره شهید وجود داشت در اختیار من گذاشت، از جمله فایل های صوتی محدود یا تک پلان 30 ثانیه ای از پدرشان که خیلی ارزشمند بود؛ چون من 30 ثانیه فرصت داشتم که قامت و فرم ایشان را ببینم.

اگر اشتباه نکنم، جایی از فیلم هم صدای واقعی شهید زرین را می شنویم.

بله، همان جایی که با واکمن، صدای بچه اش را گوش می دهد. به هرحال من در زمان تحقیق و پژوهش، با دکتر زرین به عنوان نماینده خانواده شهید در تماس بودم. ایشان هم لینک ها و مطالب مرتبط با شهید زرین را در اختیار من گذاشتند و من همه را به دقت خواندم. در کنار اینها مستندهای جنگی دیدم که احساس کردم می تواند در این زمینه به من یاری کند. البته برخی از آنها برایم تکراری بود چون قبلا دیده بودم. برخی مستندها هم جدید بود. کلنجار رفتن با فیلمنامه هم که مختص همه فیلم ها و همه نقش هاست. در پیش فراوری هم که جلسات مختلف تمرین داشتیم تا این که آماده فیلمبرداری شدم.

چرا چندان روی شباهت چهره و فیزیک شما با شهید زرین تاکید نشد؟

بهتر است علی غفاری به عنوان کارگردان به این سوال پاسخ دهد. معمولا وقتی نقشی به خود بازیگر پیشنهاد می گردد، نمی گوید من این نقش را بازی نمی کنم چون شبیه آن شخصیت واقعی نیستم. البته من برای این نقش نه یک بار نه دو بار بلکه چندین بار پرسیدم که آقای غفاری نگاه شما نسبت به این ماجرا و انتخاب من برای بازی در این نقش چیست؟ گفتند ما می خواهیم برشی از زندگی شهید زرین را در فیلم ببینیم و چندان هم در این مدل کار، نمی خواهیم روی شباهت متمرکز شویم. کمااین که ما نمونه های خارجی هم داریم که چهره و فیزیک بازیگران، چندان شبیه مابه ازاهای واقعی نیست. نمونه اش فیلم تک تیرانداز آمریکایی که چهره بردلی کوپر شباهت زیادی به آن شخصیت واقعی ندارد. در همین فیلم تک تیرانداز، ما به جای چهره بیشتر روی رفتار و اخلاق شهید زرین تاکید داشتیم و با اجازه خانواده شان، اسم و نام خانوادگی شهید را مدنظر قرار دادیم. همچنین روی قصه ای که داشتیم، تمرکز کردیم. درمجموع سعی کردیم یک قهرمان باورپذیر را برای بیننده نمایش دهیم. قصدمان این بود کسی که از قبل هم شهید زرین را می شناسد، از دیدن فیلم لذت ببرد. حتی کوشش کردیم، اگر یک تماشاگر خارجی که اصلا با فرهنگ ایران بیگانه است و این فیلم را با زیرنویس در یک جشنواره خارجی ببیند، هم با فیلم و شخصیت ارتباط برقرار کند و او را به عنوان یک قهرمان بپذیرد.

چرا از یک لهجه بینابینی استفاده کردید؟

شهید زرین در گچساران به جهان آمد و بعد از چند سال کوتاه زندگی در آنجا به اصفهان رفت. کسی که 35 سال در اصفهان زندگی کند، ناخودآگاه لهجه آنجا را می گیرد. بنابراین من باید لهجه ای را برای شهید انتخاب می کردم که برای مردم آشنا و قابل استناد باشد. در این زمینه چه منبعی بهتر از پسر شهید زرین؟ نوع و اندازه لهجه شخصیتی که در فیلم می بینید، موردتایید ایشان است. ضمن این که نخواستیم لهجه شهید زرین را خیلی غلیظ بگیریم و صرفا در حدی که آهنگ اصفهانی را رعایت کنیم، عمل کردیم.

به طرز جالبی در آخرین قسمت سریال آقازاده هم نقش یک تک تیرانداز را بازی کردید. اینجا اما کل فیلم نقش یک تک تیرانداز را به عهده دارید و تک تیراندازی، کار محوری شخصیتی است که بازی می کنید. چقدر در این زمینه تمرین کردید؟

زیاد. البته امکان این که آدم بخواهد با اسلحه گرینوف تیراندازی کند که چندان نیست. اما سعی کردیم با سلاح های مشابه دوربین دار تمرین کنیم. وقتی اسلحه دست گرفتم، روی نوع استایل و نوع قرار دریافت شخصیت برای تیراندازی تمرکز و تمرین کردم. چون ما بیشتر لحظه تیراندازی را می دیدیم و لحظه اصابت گلوله که یک پلان دیگر بود. برای همین آن چیز که به درد من می خورد، نحوه دست دریافت اسلحه و فاصله چشم با دوربین و اندازه لگدی که اسلحه می زند و نوع انگشت روی ماشه گذاشتن و... بود. درباره همه اینها با کارشناسان تحقیق و تمرین شد. فیلم های نمونه ایرانی و خارجی که صحنه های تیراندازی داشت را دیدم. حتی فیلم های شکارچیان مختلف را دیدم تا بتوانم نوع صحیح اسلحه دست دریافت و تیراندازی را ببینم و یاد بگیرم.

بعد از مدت ها فیلمی را در سینمای ایران می بینیم که یادآور اکشن های خاطره انگیز دهه60 است نظیر پایگاه جهنمی، پلاک و کانی مانگا. فیلم هایی که به قهرمان اهمیت می دهند و می توان در آنها ضدقهرمان را به معنای کلاسیکش دید. فکر می کنید چقدر جای فیلم های این چنینی در سینما ما خالی است؟

پاسخ این سوال را زمانی می گردد داد که ان شاءا... کرونا ریشه کن و دوباره سینماها باز گردد و اکران عمومی این فیلم و استقبال مردم را ببینیم تا متوجه شویم جای چنین فیلم هایی در سینما خالی است یا خیر؟ ولی پیش بینی من این است که به طور مثال وقتی سینما از فیلم های کمدی اشباع می گردد، فیلم تلخی مثل متری شیش و نیم ناگاه با اقبال مردم روبه رو می گردد. البته بحث من در اینجا اصلا مقایسه فیلم ها نیست. اما خلاف جهت آب شنا کردن و جای خالی یک ژانر را روی صحنه پر کردن می تواند از عوامل توفیق یک فیلم باشد. ممکن بود اگر سال جاری 10فیلم جنگی و اکشن در جشنواره وجود داشت، شاید سخت بود پیش بینی این که این فیلم پیروز می گردد یا خیر. اما چون فیلم ما تنها فیلم جنگی سال جاری است و از همه مهم تر قهرمان محور نیز است، به هر حال تماشاچی عاشق سینما به قهرمان عشق می ورزد و تماشاچی تک تیرانداز ان شاءا... راضی از سالن بیرون خواهد آمد.

شما در بین فیلم هایی که من عرض کردم، احیانا فیلم محبوبی داشته اید؟

دهه60 که من ده یازده سالم بود. اما در بین فیلم های جنگی اگر از دوئل که خودم در آن بازی کردم بگذریم، فیلم های آقای حاتمی کیا مثل مهاجر و دیده بان را بسیار دوست داشتم. همچنین فیلم دیار عاشقان که بازی بسیار خوب پرویز پرستویی را در آن به خاطر دارم یا مثلا فیلم عقاب ها که از فیلم های قهرمان محوری است که آدم از دیدنش کیف می نماید.

شما پیش از این هم نقش یک شهید را در فیلمی بازی نموده بودید: شهید مجید خدمت در اخراجی ها. فیلم اول با استقبال بسیار خوبی روبرو شد. فکر می کنید استقبال از این فیلم و این نقش چطور خواهد بود و آیا سیمرغ دوم شما بعد از دوئل با این فیلم به دست خواهد آمد؟

شاید نگردد این دو فیلم را مقایسه کرد اما از نظر جنگی بودن هر دو فیلم، من فکر می کنم تجربه نشان داده مردم به سینمای جنگی علاقه دارند. ما سعی کردیم در لحظه لحظه این فیلم به شعور مخاطب احترام بگذاریم. در خصوص سیمرغ هم که واقعا نمی گردد نظری داد. همه آدم ها از تشویق و تقدیر خوش شان می آید و چه تشویقی بالاتر از این که شما در بالاترین جریان سینمایی کشورت بخواهی تشویق شوی. یک بار این اتفاق برای من افتاده و هنوز شیرینی آن با من است. چه بهتر که دوباره هم این اتفاق برایم رقم بخورد، ولی موقعی می گردد نظر داد که اولا همه فیلم ها را ببینم و ثانیا نظر من معیار باشد. اما سلیقه هفت عزیزی که در هیات داوران هستند ملاک است و باید دید بازی های دیگر در فیلم های دیگر جشنواره چگونه بوده است، ولی همین که این فیلم جزو 16فیلم جشنواره بوده و دیده شده، به نظر من خیلی اتفاق خوبی است.

منبع: علی رستگار - سینما / روزنامه خبرنگاران

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا